ژله ی رویال یا شاه‌انگبین

(به انگلیسی: Royal jelly) از محصولات زنبور عسل می‌باشد.

ژله رویال یا شاه انگبین ماده ای است خامه ای شکل، غلیظ، برنگ سفید شیری با مزه وبوی خاص که حاصل ترشحات غدد زیر حلقی در سر زنبوران  کارگر پرستار جوان درسن 3 تا 12 روزگی می باشد.

 این ماده بعنوان غذای ملکه در تمام طول عمر و همچنین نوزادان (نر وکارگر ) در سه روز اول زندگی مصرف می شود. از هر کندو در شرایط مطلوب وبطور تقریبی می توان 500 گرم ژله در سال برداشت کرد.

ژله رویال بوسیله غده هیپوفارنژل یا فوق حلقی زنبورهای کارگر جوان (گاهی غده غذائی لاروها و شفیره زنبورها نیز نامیده می شود)، به منظور تغذیه به لاروها و زنبورملکه بالغ ترشح می شود. ژله رویال به همان صورتی که ترشح شده، به طور مستقیم، به لاروها و ملکه خورانیده شده و ذخیره نمی شود. به این دلیل ژله رویال یک فرآورده زنبورداری سنتی به حساب نمی آید. در طی پرورش ملکه تنها در حالتی برداشت آن ممکن است که برای لارو زنبورها و ملکه به مقدار زیادی ژله رویال تولید شود. یعنی این غذا ویژه زنبور ملکه و لاروهای زنبور است که 4 تا 5 روزه می باشند.

توضيح اينكه ملكه زنبور عسل با خوردن ژله رويال در طول عمر خود كه حدود 7 سال است يكبار بيشتر جفت گيري نمي كند و پس از جفت گيري قادر است روزانه تا 2000 تخم بگذارد كه حدود 5/2 برابر وزن خود مي باشد .

شاه‌انگبین نوعی ماده غذایی است که توسط زنبورهای عسل تهیه می‌شود و معمولاً همه لاروها در سه روز اول زندگی از شاه‌انگبین تغذیه می‌کنند، اما این جیره غذایی از روز چهارم تغییر می‌کند و جای آن را مخلوطی از عسل و گرده می‌گیرد، و تنها ملکه تا آخر عمراز شاه‌انگبین تغذیه می‌کند وبه نظر می‌رسد که این نوع غذا باعث به وجود آمدن اختلافات اساسی بین زنبورهای ماده و ملکه می‌گردد به طوری که طول مدت زندگی ملکه بیش از پنجاه و دو برابر طول زندگی زنبورهای کارگر است واز لحاظ حجم نیز ملکه دو تا سه برابر کارگرها می‌باشد.

شاه‌انگبین توسط زنبورهای پرستار تولید می‌شود واین زنبورها در روز ششم زندگی اقدام به ترشح شاه‌انگبین می‌کنند که در حقیقت مایعی سفید رنگ است که در تغذیه لاروها و به ویژه ملکه به کار می‌رود. اما این ترشحات در روز دوازدهم قطع می‌گردد و لاروهای پرستار این وظیفه را به نسل دیگری از لاروها که سن آن‌ها کمتر است می سپارند.

زنبورهای کارگر دارای دو غده بر روی سر خود می‌باشند بنام غدد زیرحلقی که توانایی تولید این ماده را از سن ۱۰ الی ۱۵ روزگی دارند. رنگ شاه‌انگبین از سفید شیری تا زرد روشن بوده و ترش مزه می‌باشد. ملکه در زمان زندگی تنها با ژله رویال تغذیه می‌شود. تمامی لاروها در سه روز اول لاروی با این ماده تغذیه شده و بعد از ۳ روزگی آن‌هایی که قرار است تبدیل به کارگر شوند با عسل و گرده تغذیه شده و آن لاروی که قرار است به ملکه تبدیل شود فقط با ژله رویال تغذیه شده. شاه‌انگبین زود فاسد می‌شود و باید بعداز برداشت مصرف شود.

شاه‌انگبین به صورت قرص و خشک شده در آمریکا موجود می‌باشد. شاه‌انگبین دارای ویتامین‌های آ، سی، ای و دی به ویژة ب۱۲، ب۶، ب۲ و ب۱ می‌باشد.

ژله رويال هميشه به طور مستقيم به ملکه يا لارو کارگر داده شده و در کندو ذخيره نمي شود. تنها زمان ممکن براي برداشت ژله رويال زمان پرورش ملکه در مقطع بچه دهي کلني مي باشد. آنچه ملکه را از زنبوران کارگر متميز مي سازد نحوه تغذيه در طول مراحل ليسه اي ( شفيره اي) است. در واقع تمامي تخم هاي ماده مي توانند به يک زنبور ملکه تبديل شوند اما اين تنها زماني ممکن است که طي تمامي مراحل تکامل، شفيره ها همچون يک زنبور ملکه مورد مراقبت قرار گيرند و از ژله رويال تغذيه شوند. پرورش ملکه که توسط مکانيسم هاي پيچيده ي در درون کندو تنظيم    مي شود، يک سري کنش و واکنش هاي هورموني و شيميايي در شفيره  جوان به وجود مي آورد که موجب تبديل شفيره به زنبور ملکه مي شود.

 يک زنبور ملکه از خيلي جهات با يک زنبور کارگر متفاوت است:

 1) از جهت ساختاري (زيست شناختي):

زنبور ملکه داراي اندام تناسلي است در حالي که زنبورهاي کارگر متناسب با کارشان داراي اندام هاي همچون کيسه هاي ويژه جمع آوري گرده، آرواره هاي زيرين قوي تر، غدد غذايي نوزادان و غدد موم سازي هستند.

2) از جهت دوره تکامل:

به طور متوسط يک زنبور ملکه مرحله شفيره گي را طي 16 روز طي مي کند، در حاليکه زنبوران کارگر اين مرحله را طي 21 روز طي مي کنند.

3) از جهت دوران حيات:

برخلاف زنبور کارگر که تنها 45 تا 60 روز زنده است، زنبور ملکه تا 5 سال عمر مي کند.

4) از جهت رفتاري:

ملکه روزانه مي تواند تا بيش از 2000 تخم بگذارد، و با متساعد کردن بوي خود در فضاي کندو ضمن عقيم کردن زنبوران کارگر، نظم پيچيده ي را در کندو ايجاد مي کند. زنبور ملکه داراي اندامي به مراتب درشت تری از نظر زيبايي، متناسب تر و شکيل تر است.

تمامي اين ويژگي ها که زنبور ملکه را از زنبور کارگر متمايز مي سازد به دليل مصرف ژله رويال در دوران شفيره گي است.

خصوصیات و ترکیب شیمیایی ژله رویال :

فرآورده های است با رنگ سفید مایل به زرد روشن ، کلوئیدی و چسبناک  با عطری مختصر و مزه ای تند ، در آب حل شده و کمی کف تولید می کند . دارای عملکردی اسیدی                  ( 5/4 – 5/3 = PH ) و وزن مخصوص آن 1/1 می باشد . دارای مقدار زیادی ازت می باشد .

ترکیبت شیمیائی ژله رویال بسیار پیچیده بوده و بر اثر مرور زمان ترکیب آن تا حدودی تغییر    می کند . متوسط ترکیب ژله ای که  از سلولهای ملکه 4-3 روزه استخراج و تجزیه شده به شرح زیر بوده است .

آب 05/66 درصد

پروتئین 34/12 درصد .

چربی 46/5 درصد .

کربوهیدات 49/12 درصد

مواد معدنی 82/0 درصد .

مواد ناشناخته 84/2 درصد .

پروتئین ژله رویال از نظر اسیدهای آمینه ضروری بسیار غنی است .

ژله رویال به عنوان یک منبع غذایی عالی حاوی انواع ویتامین ها و مواد معدنی همچون کلسیم، مس، آهن، فسفر و پتاسیم می باشد.ژله رویال یک ماده یکنواخت با حالتی خمیریِ تقریباً مایع   می باشد. رنگ آن سفید مایل به زرد یا بژ بوده که بوی تند اسید فنولیک و طعم ترش خاصی دارد. چگالی تقریباً 1/1 گرم بر سانتی متر مکعب دارد و کمی در آب محلول است.

محلول های آبی را طی عمل قلیایی شدن با سود روشن می کند. چسبندگی آن بر حسب مقدار آب موجود و کهنگی آن تغییر می کند، (بتدریج چسبناک تر می شود.) 

وقتی در دمای اتاق و در یخچال در دمای 5 درجه سانتیگراد نگهداری شود به نظر می رسد افزایش چسبندگی آن مربوط به افزایش ترکیبات ازته نامحلول در آب و همچنین کاهش ازت محلول و اسیدهای آمینه آزاد می باشد. اگرساکارز اضافه گردد، ژله رویال روان تر می شود. برخی ذرات باقی مانده در ژله رویال علامت خالص بودن آن است، بعنوان مثال حتی به وجود پوست لارو می توان اشاره کرد. تکه های موم نیز کم و بیش وجود دارند، ولی وجود آنها بیشتر به روش جمع آوری بستگی دارد. ذخیره ژل رویال اغلب به علت رسوب ترکیبات، به صورت گرانوله  (دانه های ریز) در می آید.

کاربردهای ژله رویال

کاربرد غذایی (به عنوان مکمل غذایی)

ژله رویال به گروهی از تولیدات مربوط است که بطور کلی در حکم تمام کننده غذایی بشمار آورده می شود. اینها تولیداتی هستند که نه برای مقدار کالری آنها و نه برای لذت مصرف می شوند، بلکه برای تکمیل غذای روزمره با موادیکه ممکن است به آن نیاز داشته باشند مصرف می شوند.اثرات مثبت ژل روی تولید مثل مرغ، بلدرچین و خرگوش گزارش شده که این اثرات لزوماً نه به لحاظ تأثیرات شبه هورمونی بوده است. خرگوش ها در برابر مکمل جیره غذائی عادی با 200-100 میلی گرم ژله رویال به ازای هر کیلوگرم وزن بدن، افزایش باروری و رشد جنین عکس العمل نشان دادند. بلدرچین خطاب ژاپنی زودتر به بلوغ جنسی رسید و تخمهای بیشتری بعد از تکمیل جیره غذایی با دزهای زیاد ژله رویال گذاشت. 

به عنوان ترکیبی در فرآورده های غذایی

مخلوطی از ژله رویال در عسل طبیعی )1-3٪ ژله رویال( احتمالاً متداول ترین روشی است که در آن ژله رویال به عنوان یکی از اجزاء مخلوط ماده غذایی مورد استفاده قرار می گیرد. یکی از مزایای این فرآورده آن است که به هیچ تکنولوژی خاصی نیاز نداشته و عسل هر گونه تغییرات قابل رویت را در ژله رویال می پوشاند. فرآورده نهایی خوشمزه بوده و اثرات مفید هر دو فرآورده را فراهم می کند. یک قاشق چایخوری از مخلوط معمولاً حاوی 300-100 میلی گرم ژله رویال می باشد، حدود دزی که معمولاً پیشنهاد می شود. با این وجود، چیزی درباره حفاظت ژله رویال در چنین مخلوطی معلوم نیست. پس باید در یخچال نگهداری شود. ماده غذایی دیگری که غالباً با ژله رویال در بعضی از کشورهای اروپایی مخلوط می شود (ماست) است که اسیدیته ای شبیه ژله رویال دارد و به یخچال نیز نیاز دارد. ماست فعلاً یک ماده غذایی ارزان قیمتی برای مصرف کنندگان است که اغلب غنی سازی بیشتر آن با ژله رویال بر ارزش آن می افزاید.

کاربرد در آزمایشات حیوانی

در مطالعاتی بررسی برخی از بیماریهای انسانی در حیوانات به منظور تشخیص مکانیسم های تاثیر ژله رویال انجام شده است. بدین ترتیب مشخص شده است که ژله رویال می تواند مقادیر کلسترول و تری گلیسیرید های پلاسمای خون را کاهش دهد و کلسترول شریانی در خرگوش ها زمانیکه این اختلالات از راه آزمایش فراهم گردیدند رسوب می کند، اظهار نمودند که هر چند ژله رویال هیچ گونه تأثیری روی مقادیر چربی در پلاسمای خون در خرگوشهای معمولی ندارد ولی می تواند کلسترول خون حیوانات تغذیه شده با جیره غذائی خاص که موجب مقادیر زیاد کلسترول خون آن ها شده کاهش دهد.

همچنین دریافتند که ژله رویال به بهبود استخوان در خرگوشها کمک کرد. بهبود زخم های پوست و اثر ضد التهابی در مورد موشهای صحرائی نشان داده شده است.

کاربرد در آزمایشات انسانی

تحقیقات در مورد تأثیر ژله رویال روی افراد انسان بسیار زیاد و متنوع است. بویژه در اروپای شرقی، مطالعاتی به زبان روسی ارائه گردید. با این وجود ارزیابی بیشتر مطالعات از نظر علمی مشکل است. هرچند، بسیاری از آنها به عنوان نشریات علمی ارائه شده است ولی اغلب فاقد جزئیات روشهای آزمایش می باشند. بنابراین، اطلاعات ارائه شده باید فقط به عنوان نشانه ای از اثرات احتمالی تلقی گردد که به آزمایشگاه های درمانگاهی (کلینیکی) بیشتری نیاز دارد.

فهرست بعضی از اثرات ژله رویال روی انسان

کاربرد در فرآورده های شبه دارویی

این دسته از تولیدات به داروهایی شباهت دارند که شکل عرضه آن مطرح می باشد، اما از نظرات دیگر این تولیدات هیچ فرقی با مکمل های غذائی و غذاهای شرح داده شده در دو بخش قبلی ندارند، با این وجود به تکنولوژی پیشرفته تری برای تولید و بسته بندی نیاز دارند و تقاضاهای زیادتر در زمینه پایداری و همچنین کنترل کیفیت ایجاد می شود. به همان دلایل برای بسیاری از این کاربردها، پودر ژله رویال را مورد استفاده قرار می دهند.

ژله رویال در ترکیبات شبه داروئی معمولاً به خاطر اثرات تحریکی آن گنجانیده می شود. بعلاوه جهت حل مشکلات بهداشتی ویژه نیز مورد استفاده قرار می گیرد. تبلیغات یا دیگر اطلاعات عمومی باید با احتیاط زیادی انجام گیرند و ژله رویال هرگز نباید به عنوان جایگزینی برای سایر معالجات مورد استفاده قرار گیرد، مگر آنکه درمان بوسیله پزشک صلاحیت دار تأیید شده باشد.

کاربرد در لوازم آرایشی

بجز قاره آسیا در سایر نقاط دنیا احتمالاً زیادترین استفاده ژل رویال در لوازم آرایشی است. ژله رویال در بسیاری از داروهای پوستی استفاده می شود، ولی بیشتر استفاده از آن برای تازگی پوست و ترمیم و بازسازی است. همچنین در کرمها و پمادها جهت بهبود سوختگیها وسایر زخمها استفاده می گردد. معمولاً به مقادیر خیلی کم (05/0 تا 1% ) اضافه می شود، اما احتمال فساد سریع آن وجود دارد. هیچگونه اطلاعات دقیقی در مورد عدم تأثیر در دسترس نمی باشند. معمولاً نوع فریز خشک ژل بعلت سهولت نقل و انتقال ترجیح داده می شود. به خمیر ژل و لاکتوز مخلوط شده در صفر درجه سانتیگراد ژل تثبیت شده گویند. این خمیر را بعد می توان به فرآورده های آرایشی اضافه کرد.

سایر کاربردها

کاربردهای دیگر ژله رویال استفاده آن در خوراک دام می باشد. بویژه (تازه یا فریز خشک) جهت تحریک کردن اسب های مسابقه ای مورد استفاده قرار گرفته است. جهت مقاصد آزمایشی نیز به عنوان غذا در پرورش کرمها و حشرات استفاده می شود.

خواص درمانی ژله رویال، راز زیبایی و سلامتی، اکسیر جوانی

 1- میکروب کش و ضدعفونی کننده

2- تقویت کننده قوای جنسی(درمان سردمزاجی)

3- موثر در افزایش طول عمر

4- موثر در درمان بیماری های قلبی و عصبی

5- ترکیب آن با گرده و عسل جلوگیری کننده پیری زودرس است.

6-محرک عمومی، تنظیم کننده متابولیسم، تقویت کننده

7- ضد کم خونی، تنظیم کننده فشارخون، نیرو بخش و طراوت بخش.

8- پیشگیری از پیرشدن بافت های بدن، خستگی های شدید و یائسگی.

ژله رویال پدیده جالبی است که با عنوان اکسیر جوانی بین مردم شناخته می شود. اثر (هورمونی)خارق العاده ژله رویال بر لاروهای زنبورعسلمنجر به این عقیده شد که این ماده شگفت آور شاید بتواند روی انسان نیز مؤثر باشد. این اثرات (هورمونی)در ژله رویال نه تنها باعث اختلاف طبقاتی بین زنبور کارگر و زنبور ملکه می شود، بلکه باعث باروری فوق العاده ملکه (که از لحاظ ژنتیکی با زنبور کارگر یکسان است)  و عمر طولانی او نیز می گردد و ظاهراً این تفاوت تنها به دلیل غذای ویژه ای است که زنبور ملکه می خورد.

ژله رويال داراي ويتامين هاي D ,E , C , A به خصوص B1 , B2 , B6 , B12 مي باشد .
ژله رويال يك ماده غذائي بسيار ارزشمند و داروئي است كه در درمان بسياري از ناتواني ها و امراض موثر مي باشد از جمله در كاهش چربي خون ، تنظيم هورمونها ، كمك به باروري و تسريع در بهبودي ناتواني جنسي ، كمك به رشد استخوان ، محرك رشد ، اشتها آور ، رفع تصلب شرائين ، بهبودي روماتيسم مفصلي ، درمان افسردگي ، افزايش دهنده مقاومت بدن در مقابله با عفونتها و جلوگيري از پيري زود رس بسيار موثر است .

نحوه نگهداري : به خاطروجود آنزيمها و هورمونهاي موجود درژله رويال بهتر است از تماس با نور و اكسيژن هوا جلوگيري نمود تا تجزيه نشود و الزاما در يخچال يا فريزر نگهداري شود .

طريقه مصرف : هر روز صبح ناشتا يك قاشق مرباخوري از مخلوط ژله و عسل را زير زبان قرار داده تا با بزاق دهان مخلوط گردد .اين كار را به مدت سه هفته ادامه دهيد .

پیشنهادمقدارومدت مصرف ژله رویال

الف:کودکان بیش ازیک سال 20 الی 30 میلی گرم قبل ازصبحانه

ب:بزرگسالان 50 الی 100 میلی گرم درسه وعده قبل ازغذا

شکل توصیه شده مصرف آن ، به صورت دودوره درمانی بیست ویک روزه،یکی درپاییزودیگری دربهارمی باشد.درهردوره درمان دوظرف 125 گرمی عسل ،هرظرف رابا6گرم ژله رویال مخلوط نموده وهرروزصبح ناشتایک قاشق مرباخوری ازاین مخلوط زیرزبان قرارداده تابابزاق دهان مخلوط گردد.این شکل مصرف بهترین روش ممکن است .مصرف هر125 گرم عسل وژله رویال بایدیک ونیم هفته طول بکشد.برای کودکان ازمقادیرکمتری1تا2گرم ژله رویال در125 گرم عسل استفاده می شود.اگرامکان تهیه ژله رویال خالص باشدهرروزصبح به اندازه یک نخودفرنگی ریزازآن جداکرده وزیرزبان بگذاریدواین کاررابه مدت سه هفته ادامه دهید.

امروزه ژله رویال درکارخانه های داروسازی مصرف زیادی داردوبه صورت آمپول وقرص دردسترس مشتریان قرارمی گیرد.ولی متاسفانه درکشورمان به استثنا برخی اززنبوردارهای بزرگ توجهی به تولیداین ماده نمی شودودرنتیجه این ثروت بزرگ ندانسته به بادمی رود.این ماده دردنیاوازجانب برخی ازکشورهابه قیمت بالاوقابل توجهی خریداری می شود.زنبوردارانی که دراقصی نقاط کشوربه زنبورداری مشغول هستند،به علت عدم اطلاع ازاهمیت این ماده  گران بهایاعدم آشنایی بابرداشت ژله یادرعین حال به علت نبودن بازارفروش برای این محصول حجره های ملکه راکه حاوی این ماده ارزنده است بی پرواخراب کرده وبه دورمی اندازند.متاسفانه مجامع وارگانهای داروئی کشورمان یاشناختی ازاین ماده ندارندویاگرایش وحرکت عملی درجهت استفاده دارویی ازاین ماده مشاهده نگردیده است وبه این علت میزان تقاضا محدوداست.درطی مدت5الی 6ماه ازسال به طورنرمال معمولاحدود200گرم ژله ازیک کندوباکلنی قوی تولیدشده وبه هدرمی رود،البته بااستفاده ازروش های تولیدمی توان درطول یکسال بیش از500گرم ژله تولیدنمود.حداکثرژله رویال به دست آمده ازیک حجره ملکه 800 میلی گرم ومیانگین حدود200-150 میلی گرم می باشد.قیمت ژله رویال درممالک مختلف دنیا به خصوص کشورهای اروپایی حداقل هرگرم 20000ریال می باشدواین انگیزه ی قابل توجهی درتولیداین ماده ارزنده خواهدبود.
قیمت ژله رویال درسال 1987براساس آنچه مجلات تجارتی زنبورداری اعلام شده بود120دلاربرای هرپوند(435گرم)بوده است،به عبارتی هرکیلوگرم حدود264/7دلار.

ژله رویال رانمی توان به صورت خالص واردبازارکرد،زیراحمل ونقل ونگهداری آن مشکلات زیادی ایجادمی کند.برای تجارتی کردن ژله رویال ،زنبورداران آن را باعسل مخلوط می کنند    ژله رویالی که به این ترتیب باعسل مخلوط می شود،می توان بدون هیچ گونه اشکالی تایک ونیم سال نگهداشت به شرط آنکه ازتابش نوربه آن جلوگیری شود.

طریقه جمع آوری ژله رویال ونگهداری آن

برای تهیه ژله رویال به مقدارکم ساده ترین راه یتیم کردن کلنی(خارج کردن ملکه)است.این کاربایددرتابستان انجام گیرد،پس ازخارج کردن ملکه ازکندوزنبوران پرستاربه طوراضطراری درسطح شانهاتعدادزیادی سلول ملکه ساخته ودرآنهاژله رویال می ریزندکه می توان پس از3 الی 4 روزآنهارااستخراج کرد.

برای تهیه مقادیرزیادبایدازروش پرورش ملکه استفاده نمود.برای این کارمعمولاازکلنی های قوی استفاده می شود.ملکه درطبقه پایین کندووبه وسیله پنجره ملکه حبس می شود.درطبقه دوم شانهابانوزادان جوان ،گرده وعسل فراوان وجوددارد.تعدادی سلولهای مومی شکل مصنوعی ملکه درست نموده وآنهارابه وسیله موم مذاب روی تخته های چوبی که هم عرض تخته های خودقاب هستندمی چسبانیم وتخته هارابه فاصله مساوی داخل قاب پیوندبامیخ می کوبیم به طوری که قابل چرخش به هرطرف باشد.

سپس یک قاب لاروجوان انتخاب کرده وبه وسیله سوزن پیوندجوانترین لاروراکه دراطراف آن ژله زیادریخته خارج کرده وبه سلولهای مصنوعی انتقال می دهیم .سپس قاب پیوندرابین قابهای نوزادان درطبقه بالاقرارمی دهیم زنبوران دراین سلولها ژله ریخته وپس از3روزقاب پیوندراازکندو خارج ولاروهای موجوددرآنهارابه وسیله انبرک یاپنس خارج کرده وژله باقی مانده را به وسیله قاشقک یادستگاه مکش خارج می نماییم.درصورت کارکردن خوب وصحیح از8 سلول می توان یک گرم ژله رویال جمع کرد.برای تهیه یک کیلو گرم ژله رویال به 2500 سلول ملکه حاوی لارو سه روزه نیازمی باشد.ژله استخراج شده راپس ازصاف کردن به وسیله پارچه های صافی بسیارریزدرظروف نگهداری می کنند.برای نگه داری مدت طولانی بایددرسردخانه یافریزرزیرصفردرجه سانتیگرادنگهداری کرد.بعضی اوقات موادعالی آن متبلورمی گردندکه نبایدتصورکردکه فاسدوخراب شده است،به محض گرم کردن ذوب شده وبه حالت عادی باز   می گردد.درشرایط آزمایشگاهی تامدت 18ماه ژله رویال رابدون آنکه تغییری درکیفیت آن حاصل شودنگهداری نموده وسپس آنرادرپرورش ملکه به کاربردندومشاهده شدکه ملکه های حاصل وضع نرمال داشتند.به طورکلی برای نگهداری ژله بایدازشیشه های ضخیم رنگی استفاده نمود.به طوری که درمقابل هواقرارنگیردومحیط نگهداری آن هم مرطوب نباشد.