|
وبلاگ حرفه و فن
حرفه و فن
ماهيان گرمابي، ماهياني هستند كه در استخرهاي خاكي وبه صورت پلي كالچر ودر مناطقي كه داراي آب با دماي بين 18-32 درجه سانتي گراد پرورش داده مي شوند.اپتيمم رشد اين ماهيان در دماي 25-26 درجه سانتگراد مي باشد.آب مورد نياز اين مزارع را مي توان از طريق رودخانه،چاه، و .... تامين نمود.بهترين حالت براي تامين آب مزارع گرمابي ثقلي است تا هزينه توليد كاهش يابد. حداقل زمين مورد نياز براي احداث اينگونه مزارع 5هكتار و زمينهاي درجه سه كشاورزي ميباشد. انواع گونه های کپور ماهیان : - کپور معمولی(Common carp)
- کپور نقره ای (Silver carp)
- کپورسرگنده (Big head)
-كپور علفخوار (Grass carp)
روش های پرورش بهترین روش برای پرورش ماهیان گرمابی ، پرورش چند گونه اي است.چون دراین روش از تمامی سطوح غذایی موجود در استخر استفاده می شود و هیچ کدام از سطوح غذایی داخل استخر بلا استفاده نمی ماند علاوه بر آن در پرورش چند گونه ای ماهیان اثرات متقابل مثبت تغذیه ای(Sinergism) بر روی یکدیگر می گذرانند. در پرورش ماهیان گرمابی بر خلاف پرورش ماهیان سردآبی ،پرورش تک گونه ای متداول نبوده و از نظر اقتصادی نیز مقرون به صرفه نیست همچنین پرورش به صورت دوگونه ای نیز متداول نیست و در شرایط خاص منطقه ای توصیه می شود زیرا این روش پرورش چند گونه ای دارد در هر صورت در شرایط خاص منطقه ای که ماهیان به صورت دو گونه ای پرورش داده می شوند . باید ترکیب گونه ها به صورتی باشد که با یکدیگر رقابت غذایی نداشته باشند .به همین علت پرورش ماهی کپورنقره ای با آمور، پرورش ماهی آمور با سر گنده می تواند صورت بگیرد.
ترکیب و تراکم کشت ترکیب وتراکم گونه های ماهی در پرورش ماهیان گرمابی بستگي به شرایط منطقه پرورش دارد. ولی به طور کلی ترکیب وتراکم ذیل توصیه می شود. تراکم ماهی در هکتاربرابر2/3 تا4هزارقطعه ماهی کپور نقره ای 60-50 درصد ماهی کپور25-20 درصد ماهی آمور 20-15 درصد ماهی سرگنده 10- 5درصد علاوه بر این ،حدود ده درصد تلفات دوره پرورش در نظر گرفته می شود که در زمان کشت بچه ماهی باید به استخر اضافه گردد . با توجه به شرایط منطقه از نظر مدت زمان پرورش، دسترسی یا عدم دسترسی به غذای دستی ارزان ،زیاد بودن ویا کم بودن گیاهان استخر و همچنین دسترسی به علوفه ارزان ، ترکیب گونه ای کپور نقره ای ، کپور و آمور می تواند تا ده درصد افزایش یا کاهش یابد.طول دوره پرورش ماهيان گرمابي با توجه به شرايط آب وهوايي از 7-9 ماه متفاوت است.در مناطقي كه طول دوره پرورش كوتاه است بايستي بچه ماهيان با اوزان بيش از 30-40گرم به استخر معرفي گردند.ماهيان در هنگام صيد بايستي داراي وزني بيش از يك كيلوگرم داشته تا به بازار عرضه گردد.
ميزان رهاسازي بچه ماهي دراستخرهای پرورشي و با هوادهی : 1- ماهی کپور نقره ای 55-50 درصد 2-ماهی کپور 25-20 درصد 3-.ماهی آمور 20-15 درصد 4-ماهی سرگنده 10-5 درصد دراین مورد نیز ترکیب گونه ها می توانذ تا ده درصد کاهش و یا افزایش یابد روش انتخاب گونه های اصلی در پرورش این روش یکی از روش هایی است که دربعضی از کشورهای دنیا برای پرورش ماهیان گرمابی به کار برده می شود. در این روش با توجه به شرایط و امکانات موجوددر منطقه یکی از گونه ها به عنوان گونه اصلی انتخاب شده و بقیه ماهیان به صورت ماهیان جنبی همراه با آن پرورش داده می شوند . به عنوان مثال اگر در منطقه ای ضایعات کشاورزی محصولاتی مثل گندم ، جو، ذرت فراوان و ارزان قیمت باشد می توان در آن منطقه اقدام به پرورش ماهی کپور به عنوان ماهی اصلی و بقیه ماهیان به صورت جنبی نمود و یا ابنکه شرایط آب و هوایی منطقه و تعداد روزهای آفتابی و طول روز به حدی کم است که نمی توان با باروری استخر را در آن انتظار داشت. با در نظر گرفتن فضای مورد نیاز برای تغذیه ماهی کپور، می توان اقدام به پرورش آن به گونه اصلی نمود. در مناطقی که کود حیوانی فراوان و ارزان قیمت در اختیار بوده و طول مدت روز و تعداد روزهای آفتابی در طول زمان پرورش زیاد است و باروری طبیعی استخربه نحو مطلوب صورت می گیرد می توان از ماهی کپور نقره ای بعنوان گونه اصلی و سایر ماهیان به عنوان ماهی جنبی استفاده کرد . در مناطقی که استخرهای پرورش ماهی پوشیده از علف و گیاهان آبزی فراوان میشود و علوفه کاری در منطقه زیاد و ارزان است می توان اقدام به پرورش ماهی آمور به عنوان ماهی اصلی نمود . در شرایط کشور ما از بین سه گونه ماهی فوق که می توانندبه عنوان ماهی اصلی پرورش انتخاب شوند در بعضی از مناطق می توان از ماهی کپور به عنوان ماهی اصلی استفاده نمود. شرایط برای انتخاب ماهی آموربه عنوان گونه اصلی مناسب نبوده و مقرون به صرفه نیست . ماهی کپور به عنوان ماهی اصلی تجربه نشان می دهد که با افزایش باروری استخر، تعداد ماهیان کپور نقره ای و سرگنده افزوده می شود ولی تعداد ماهیان علفخوار ثابت می ماند و برای ماهیان جنبی یا ثانویه تلفات در نظر گرفته نمی شود. همچنین محصول ماهیان جنبی کمی بیشتر از ماهی اصلی است. ضریب تبدیل غذایی به این معنی است که چه مقذار غذا باید مصرف شود تا ماهی کپور یک کیلو افزایش وزن پیدا کند. بنابراین برای محاسبه میزان غذای لازم برای رسیدن به محصول برنامه ریزی شده ماهی کپور باید وزن محصول یا بازده خالص هر گونه ماهی از تفاوت وزن اولیه آن هنگام رها کردن در استخر با وزن نهایی آن به دست می آید. برای مثال اگر 600 قطعه ماهی کپور 10 گرمی در استخر رها شده باشد ، وزن اولیه آنها برابر با 6000=10*600 گرم وزن نهایی آنها نیز 1200 گرم می باشد. بنابراین وزن خالص ماهي برابر با 1100=10-1200کیلوگرم است.660000=1100*600گرم معادل 660كيلوگرم با توجه به اينكه ضريب تبديل خوراك را 3 در نظر مي گيرند بنابراين ميزان كل خوراك مورد نياز 1980كيلوگرم براي توليد 660 كيلوگرم ماهي كپور مورد نياز است. باید توجه داشت که در پرورش نیمه متراکم به ماهیان جنبی یا ثانویه غذا داده نمی شود . وزن نهایی ماهیان مذکور نیز بدین صورت در نظر گرفته می شود : 1-کپور معمولی 1000-1200 گرم 2-سرگنده 1200-1400 گرم 3-علفخوار 800-1200 گرم 4- کپورنقره ای 800-1000 گرم ماهی کپور نقره ای بعنوان ماهی اصلی در این روش از ماهی کپور فقط برای به هم زدن گل کف استخرو گل آلود نمودن آب یا همیاری آن دراستخر استفاده می شود. میزان کود لازم برای فصل پرورش محاسبه و به تعداد هفته های موجود در فصل پرورش تقسیم می شود. کود دهی هر هفته انجام می پذیرد.اگر در طول فصل پرورش در هر هکتار از استخر 300-500 قطعه اردک را پرورش دهیم نیازی به کود دهی نیست. درپایان فصل پرورش ماهیان به اوزان زیر خواهند بود: کپور نقره ای 1-2/1 کیلوگرم کپور معمولی 8/0- 1 کیلوگرم کپور علفخوار 2/1 کیلوگرم کپور سر گنده 1-4/1 کیلوگرم به نظر میرسد با توجه به شرایط فیزیکی و شیمیایی منابع آبی این مزرعه از روش اول یعنی گونه کپور معمولی به عنوان گونه اصلی از توجیه اقتصادی بیشتری برخوردار می باشد. به طور کلی سر دسته ماهیان پرورشی گرمابی ، کپور ماهیان هستند. آنها بزرگترین خوانواده ماهیان آب شیرین هستند. 90در صد ماهیان آب شیرین متعلق به این خانواده اند که 200 جنس دارند.
اصول ساخت استخر : در هنگام ساخت استخر ابتدا بايستي موارد زير مورد توجه قرار گيرد. 1-تهيه نقشه تپوگرافي 2- شرايط فيزيكوشيميائي آب دقيقاً تشريح گردد . 3- تغييرات دما هوا وآب و تغييرات دبي آب در طول سال معيين گردد . 4- مالكيت آب و زمين و راه ارتباطي مورد بررسي قرار گيرد . 5- برآورد كلي طرح و بررسي مشكلات وتنگناها 6- بررسي تقريبي هزينه‌هاي ثابت و جاري و سود اقتصادي طرح
خصوصيات فيزيكو شيميائي آب : 1- درجه حرارت بين 32-18 درجه سانتيگراد باشد كه 28-22 درجه سانتيگراد مناسبترين است . 2- PH بين 2/8 –8/6 باشد . 3- اكسيژن بين 8-6 ميلي‌گرم در ليتر باشد . 4- دي‌اكسيد كربن نبايد زياد باشد ، حداكثر 5 ميلي گرم در ليتر 5- آهن وكلر نبايد از يك ميلي گرم در ليتر بيشتر باشد . ميزان شوري حدود 3 گرم در هزار خوب است
خصوصيات خاك : 1- PH در حد خنثي يا در حالت تعادل با آب باشد. 2- ازنظر پتاسيم ، فسفر و ازت غني باشد. 3- در صورت امكان خاك سولفاته نباشد، چون باعث اسيدي شدن آب مي‌شود. 4- خاك داراي رس كافي باشد.
خصوصيات كلي استخر: 1- طول بزرگ استخر شرقي ـ غربي باشد. 2- شيب كف استخر از ورودي به خروجي 2 تا 3 در هزار باشد. 3- شيب كف استخر از كناره‌ها به زهكش وسط سه در هزار باشد. 4- شيب ديواره‌ها 1:4 تا 1:8 باشد، جاده روي خاكريز حدود دو متر است. 5- بين زهكش و پايه ديوار دو متر فاصله باشد. 6- شيب سطح داخلي ديواره 1:2 باشد اما در استخرهاي بزرگ كه تاثير باد زياد است و يا در استخرهايي كه از خاك سبك درست شده‌اند مي‌توان شيب را به 1:4 تقليل داد و شيب خارجي را 1:2 مي‌گيريم.
اقدامات لازم براي ساخت استخر: 1-نقشه برداري از زمين. 2- تسطيح و بوته تراشي . 3- علامت گذاري براي تعيين مساحت استخر. 4- اندازه گيري و علامت گذاري براي ساختن خاكريزها . 5- جمع كردن خاك نباتي. 6- در صورت لزوم گود كردن كف استخر. 7- احداث ديواره‌ها. 8- احداث دريچه‌هاي ورودي و خروجي.
قسمتهاي يك مزرعه پرورش ماهي گرمابي : 1- ديواره‌ها 2- سيستم آبرساني و تامين آب 3- دريچه ورودي آب 4- دريچه خروجي و كانال تخليه 5-حوضچه صيد 6- سيستم هوادهي 7- ساختمان‌ها و تاسيسات جانبي
پرورش لارو تا بچه ماهي نورس در كارگاههاي تكثير وپرورش : لاروها حدودا" 7-5 ميليمتر طول داشته كه بعد از حدود يك ماه به 4-3 سانتيمتر و وزني حدود 300-200 ميلي‌گرم مي‌رسد كه در كل با آماده سازي قبل وبعد از برداشت حدود6-5 هفته طول مي‌كشد .به اين ماهيان بچه ماهيان تابستاني مي‌گويند . آماده‌سازي استخربه منظور رها سازي لارو ماهي : 1-جمع‌آوري علفهاي هرز و آهك پاشي 2- شخم و ديسك زدن : به صورت كم عمق بايد استخر را شخم بزنيم چون اگر عميق شخم بزنيم خاك حاصلخيز از دسترس خارج مي‌شود . 3- كود پايه : استفاده از 5-3 تن كود گاوي در هكتار و بعد از آبگيري به ترتيب 70 و 30 كيلوگرم كود نيتراته و فسفاته در هر هكتار . 4- آبگيري از يك منبع مطمئن و سالم : نيمي از استخر را 6-5 روز قبل از انتقال لارو آبگيري مي‌كنيم آبگيري بايد سريع باشد تا از تجمع موجودات موذي جلوگيري شود . 5- در صورت امكان ايجاد سدي براي جلوگيري از ورود مار و قورباغه 6-سمپاشي استخر : استفاده از سمومي مانند تري‌كلروفن ، فليبول ، مازوتن با مقدار مصرف ppm 1-5/0 (نيم تا يك گرم در يك متر مكعب ) . اين سموم كلادوسرها و كوپه‌پودها را در عرض 24-16 ساعت مي‌كشد در حاليكه بر روي روتيفرها تاثيري ندارد . در ضمن وجود 100 عدد سيكلوپس در هر ليتر آب استخر باعث نابودي 95-90 درصد لاروها مي‌شود .
1- انتقال لارو از سالن انكوباسيون زماني است كه لارو به تغذيه فعال افتاده و رنگ آن كاملاً سياه شده است . 2- هرگونه جابجائي در هواي خنك صبح بايد صورت گيرد . 3-لاروها در محلهاي ساكن و آرام و دور از ديواره و با رعايت همدمائي وارد استخر گردند. 4- كشت لارو 7-6 روز بعد از كود دهي بايد صورت گيرد زيرا اكسيژن محلول براي تجزيه كود بكار مي‌رود و از روز پنجم به بعد دوباره اكسين افزايش مي‌يابد . 5- تركم كشت 3-2 ميليون در هكتار ميباشد . اما بايد توجه داشت كه در استخرهاي بزرگ اين تراكم كم مي‌شود .
تغذيه لاروها : مناسبترين غذا در اوايل تغذيه روتيفر و پارامسي ميباشد . در روزهاي 4-1 بعد از كشت لارو بعلت وجود كيسه زرده احتياج به غذادهي نيست اما براي آشنائي لارو با طعم و بوي غذا و فراگيري نحوه پيدا كردن غذا از غذاي دستي استفاده مي‌كنيم . يكي از علل مرگ و مير بچه ماهيان كمبود غذاي مناسب ميباشد . در كل از روز دوم غذادهي را آغاز مي‌كنيم كه اين غذا بايد 50-40 درصد پروتئين داشته باشد كه مي‌توان از قسمتهاي مساوي آرد گندم ، آرد سويا ، پودر ماهي و پودر گوشت استفاده كرد و بايد بصورت آرد ريز 2/0 –1/0 ميلي‌متري در كناره‌هاي استخر پاشيده شود . بعد از 12-10 روز از كشت بچه ماهيان و وقتي كه شروع به شناي دسته جمعي كردند مي‌توان بتدريج براي غذادهي از تشتك پلاستيكي استفاده كرد . مقدار عذا بستگي به فراواني زئوپلانكتونها ، نوع استخر و همچنين درصد بقا و سن نوزادها دارد كه بطور متوسط مي‌توان از 5/1 – 1 كيلوگرم غذا در 3-2 وعده استفاده كرد كه با افزايش سن اين مقدار افزايش مي‌يابد . غذا را بايد پشت به باد در استخر پخش كرد . در ضمن در غذا مي‌توان از كنجاله سويا ، روغن سويا ، شير خشك وانواع مكملهاي معدني و ويتاميني استفاده كرد . در ضمن استفاده زياد از آرد سويا باعث كمبود ويتامين A مي‌شود . اگر اندازه غذا درشت باشد ماهي چندين بار براي گرفتن غذا حمله مي‌كند كه اين كار بعلت مصرف بيش ازحد انرژي براي بچه ماهي بسيار خطرناك است . بنابراين اتلاف انرژي موجب مرگ ومير انبوه در هفته اول مي‌شود . ( بسيار مهم ) يكي از بهترين غذاها براي تغذيه ابتدائي شيرابه سويا است كه مي‌توان 60-30 كيلوگرم سويا را به مدت 8-7 ساعت در آب خيساند و بعد به كمك چرخ‌گوشت آن را چرخ و شيرابه سفيد آن را در 3-2 نوبت به ماهي داد . 5 روز بعد از كشت لارو مي‌توان از 5/1-1 تن كود گاوي استفاده كرد تا به تدريج غذاهاي طبيعي در استخر بارور شود .
صيد : بعد از اينكه وزن بچه‌ماهيان به 300 ميلي‌گرم و اندازه‌اي معادل 3-2 سانتيمتر رسيد آنها را صيد و به استخرهاي پرورش ماهي انگشت قد منتقل مي‌كنند . البته در خيلي از مزارع در صورت تراكم بالا مقداري از بچه‌ماهيان نورس را صيد كرده ، تراكم را كاهش داده و در همان استخر پرورش ماهي انگشت‌قد را ادامه مي‌دهند .در كل براي صيد حداقل يك روز قطع غذاي دستي لازم است ولي در استخرهاي بزرگ قطع غذا بايد بتدريج و طي چند روز انجام شود . پرورش بچه ماهيان انگشت‌قد : در اين مرحله بچه‌ماهي تابستاني را به مدت 5-3 ماه ديگر پرورش مي‌دهند تا به طولي حدود 20-8 ساتيمتر برسد به اين ماهيان بچه‌ماهيان انگشت‌قد مي‌گويند . اصول آماده سازي استخر پرورش بچه‌ماهيان انگشت‌قد مانند بچه‌ماهيان نورس است فقط سمپاشي در اين استخرها صورت نمي‌گيرد . مدت زمان آبگيري بهتر است12-10 روز باشد و 10 روز بعد از آبگيري كامل رهاسازي صورت مي‌گيرد ودر اين بين در صورت وجود انگل لرنه‌آ بعلت عدم وجود ماهي اين انگل از بين مي‌رود . مي‌توان از تراكم 100-50 هزار در هر هكتار استفاده كرد . استفاده بيش از حد از غذاي دستي باعث چاقي غير طبيعي ماهي و حساس شدن نسبت به بيماريها بخصوص در فصل سرما مي‌شود . 5/1-1 درصد وزن واقعي كپور ماهيان غذا داده مي‌شود . هرسه هفته از محلهاي تغذيه آنها بازديد شود و جابجائي در محل آخور ماهي آمور ايجاد شود. شكم ماهي از پهلو فشار داده شود : رنگ تيره (غذاي طبيعي ) ، رنگ خاكستري روشن (غذاي دستي ) اگر مقدار غذاي دستي زياد بود ( رنگ روشن ) بايد پروتئين جيره را زياد كنيم .
محاسن استخرهاي خاكي كوچك : 1-حدود %50 از حوضچه كم عمق بوده و جاي مناسبي براي زندگي و تغذيه بچه ماهيان است . 2-فضا و سطح مناسبي براي رشد فيتوپلانكتونها و زئوپلانكتونها ست . 3-حوضچه‌ها را مي‌توان به راحتي خشك و ضدعفوني كرد . 4- در حوضچه‌ها مي‌توان به راحتي حمام‌هاي ضدعفوني را انجام داد . 5- بچه ماهيان را همواره مد نظر و كنترل قرارداد . 6- در صورت نياز به آساني مي‌توان به وسيله صيد از تراكم آنها كاست . 7- تغذيه دستي به آساني صورت مي‌گيرد . 8- تنها اشكال آن هزينه بالاي ساخت آن است . پرورش ماهي بازاري :
آماده سازي استخر : 1-خشك كردن و آهك زدن : اين عمل سبب نابودي تخم انواع حشرات و موجودات مزاحم مي‌شود و آهك پاشي اين كار را تكميل مي‌كند 1200-600 كيلوگرم در هكتار 2-شخم و ديسك زدن : براي عمل تهويه به عمق 15-10 سانتي متر را شخم مي‌زنيم . 3- در صورت كاشت گياهان سبز در كف استخر : باعث باروري خاك استخر و كاهش نفوذ‌پذيري آن مي‌شود 4- كود پايه : 2-5/1 تن در هكتار از كود گاوي استفاده كنيم .
5- آبگيري : (الف ) عاري از هر نوع آلودگي انگلي و فاضلابها باشد ( ب ) آبگري آرام انجام شود ( ج ) آب ابتدا فيلتر شده و سپس وارد استخر شود ( فيلتر اول يك سانتيمتر ، فيلتر دوم 4/0 سانتيمتر و فيلتر سوم يك ميليمتر ) (د ) بهتر است آبگيري در اسفندماه صورت گيرد . و فاصله بين آبگيري و ورود بچه ماهي حداقل 10 روز باشد چون در اين مدت زمان نوزاد انگل لرنه‌آ و بعضي از انگل‌هاي ديگر بعلت نبود ميزبان از بين خواهند رفت .
تهيه بچه ماهي سالم : 1- از نظر شكل ظاهري متناسب باشد . 2- فلسها ، باله‌ها ، چشم‌ها براق و شاداب باشند . 3- در صورت استفاده از غذاي طبيعي بخش انتهائي روده سياه رنگ باشد . 4- بدن آنها داراي موكوس بسيار لزج و كشدار و خونريزي نباشد . 5- قرار دادن آنها در يك ظرف صاف بدون آب و مشاهده وضعيت تلاش وحركت آنها ، در صورتي كه حركت سريع داشته باشند نشان سلامتي آنهاست . 6- مشاهدات آزمايشگاهي
تغذيه ماهي كپور : براي تغذيه كپور مي‌توان از گندم ، ذرت ، جو ، سبوس گندم و برنج، انواع كنجاله‌ها ، ضايعات كشتارگاهي ، ضايعات نان و … استفاده كرد . % 3 * تعداد كل ماهي كپور * وزن متوسط ماهي كپور = مقدار غذاي روزانه تغذيه ماهي آمور : براي تغذيه آمور مي‌توان از شبدر ، يونجه ، سورگوم ، انواع گياهان خوش‌خوراك استفاده كرد . براي تغذيه آمور روزانه 45-35 درصد وزن آمور غذادهي صورت گيرد
تغذيه ماهي فيتوفاگ وبيگ‌هد : تغذيه اين ماهيان بايد با غذاي طبيعي انجام شود كه براي تكثير اين غذاها ازكوددهي استفاده كنيم .
شرايط غذا دهي : 1-تغذيه ماهيان با افزايش دماي آب افزايش مي‌يابد و بهترين دما 28 –22 درجه سانتيگراد ميباشد . 2-غذا دادن به آمور بايد يك تا دو ساعت قبل از كپور صورت گيرد . 3- اندازه‌هاي دانه غذا يا پلت بايد متناسب با اندازه دهان ماهي باشد . 4-غذا در زمان و مكان معين به ماهي داده شود . 5- تغذيه در موقعي صورت گيرد كه اكسيژن محلول آب در حد بالائي است . 6- اگر از گندم وجو استفاده مي‌شود بهتر است آن را به مدت 7 ساعت در آب خيسانده و پهن كردن در لابلاي كيسه كنفي ( گوني ) پس از جوانه زدن مصرف كرد . 7- سبوس زياد به دستگاه گوارش آسيب رسانده و موجب پاره شدن جداره آن مي‌گردد . 8- دانه حبوبات را بايد پخت . 9- ملاس چغندر را مي‌توان به عنوان منبع انرژي بكار برد . 10 - آنزميت (زئوليت ) را مي‌توان به ميزان 3-2 درصد در غذا و به صورت متناوب 2تن در كل دوره در استخر بكار برد .
كود دهي : كوددهي مهمترين و ارزانترين راه باروري استخرهاي پرورش ماهيان گرمابي ميباشد، براي رشد و توسعه موجودات زنده غذايي كه مورد تغذيه ماهيان قرار مي‌گيرند، بعضي از مواد اساسي مانند فسفر، ازت و پتاسيم موردنياز ميباشد كه با كوددهي تامين مي‌گردد .
انواع كودها :
1-كودهاي آلي : الف- كود حيواني (كودمرغي، كوداردكي،كودگاوي،كودگوسفندي) ب-كود سبز 2-كودهاي معدني : الف- كودازته ب-كود فسفاته كودمرغي و كود اردك بالاترين ميزان مواد آلي نظير ازت،فسفر،كلسيم و پتاسيم را داراست ولي در مورد افزودن آن به استخر بايد دقت زيادي نمود چون دادن مقدار زياد اين كودها سبب تلفات ناگهاني ناشي از كمبود اكسيژن مي‌گردد .كود گاوي امروزه به دلايل ذيل بيشترين كاربرد را در امر پرورش ماهيان گرمابي داراست: از آنجائيكه گاو حيواني نشخوار كننده است و غذاي خود را كاملا خرد كرده و قابل هضم مي‌سازد، استفاده از كود گاوي در استخر مصرف اكسيژن در آب را كم مي‌كند، به علاوه كود گاوي در آب به صورت معلق است و توسط باكتريهاي هوازي به طور كامل تجزيه مي‌گردد . اين بسيار مهم است چون تجزيه كود در لايه‌هاي ستون آب نياز به مصرف اكسيژن كمتري دارد ولي كودهاي ديگر بيشتر در كف مورد تجزيه قرار مي‌گيرند كه سبب مي‌شود مقدار اكسيژن بيشتري از محيط خارج و مخاطراتي براي ماهي بوجود آورد .نحوه دادن كودهاي آلي به اين صورت ميباشد : آنها را به صورت محلول در آورده و به صورت شيرابه به استخر منتقل مي‌كنيم و اگر هنگاميكه مقداري كود شيميايي به آن اضافه گردد بايد بعد از 24 ساعت به داخل استخر وارد كنيم .
كود سبز : گياهان را مي‌توان بسته بندي كرده و به وسيله پايه‌هايي در داخل استخر قرار دهيم اين گياهان تخمير حاصل كرده و كود خوبي خواهند بود همچنين كاشت گياهاني مانند يونجه و شبدر در استخر قبل از آبگيري آن كود سبز خوبي را براي استخر فراهم مي‌كند .
كودهاي معدني : كودهاي حيواني بيشتر در توليدات زئوپلانكتونها موثرند در حاليكه كودهاي معدني بيشتر در توليدات فيتوپلانكتونها كه مبناي تغذيه فيتوفاگ ميباشد ، موثرند ، تغييرات P H يكي از عوامل محدود كننده در استفاده از كودهاي آلي ميباشد در حاليكه كودهاي شيميايي فاقد اين روند هستند، تركيب توام كودهاي آلي و معدني شدت رشد زي‌شناوران را افزايش مي‌دهند .
مزاياي كودهاي معدني: 1-عناصر مورد نياز در كودهاي معدني 50-40 درصد تركيبات كود را شامل مي‌شود . 2- به راحتي آنها را مي‌توان حمل و نقل و در استخر پخش كرد . 3-تغييرات PH و اكسيژن كمتري در آب ايجاد مي‌نمايد . 4- پخش آنها در استخرها به راحتي امكانپذير است . 5- كودهاي معدني به سهولت به صورت محلول در مي‌آيند . 6-در استفاده از كودهاي فسفاته 36-24 ساعت عمل انحلال به طول مي‌انجامد در حاليكه كودهاي ازته به صورت لحظه‌اي قابل استفاده مي‌باشند .
كودهاي ازته به 3 صورت نيترات آمونيوم ، كود اوره و سولفات آمونيوم مصرف مي‌شود . نيترات آمونيوم داراي 35-34 درصد ازت است‌كه موجب ايجاد شرايط نامساعد جهت رشد جلبكهاي ريسه‌اي مي‌گردد از آنجائيكه باندهاي اين كودها بتدريج آزاد مي‌گردد نسبت به كود اوره از ارزش به مراتب بيشتري برخوردار ميباشد . كود اوره داراي 46 درصد ازت است و سنن تسريع عمل فتوسنتز مي‌شود . باندهاي آن سريعاً آزاد گشته و رنگ آب را به شدت سبز مي‌كند . سولفات آمونيوم داراي 21 درصد ازت است و براي پايين آوردن P H استخر به‌كار مي‌رود .
كودهاي معدني فسفاته : فسفر در زنجيره غذايي استخرها ، عضلات و اعصاب ماهي نقش مهمي دارد كودهاي فسفردار را به دو نوع سوپر‌فسفات و فسفات آمونيوم بيشتر مورد استفاده قرار مي‌گيرد كه به راحتي در آب حل نمي‌شود . جهت باروري مستمر و باكيفيت‌تر شدن استخرهاي پرورشي بهتراست از حوضچه‌هاي مكعبي شكل جهت عمل آوري كود استفاده شود جهت اين امر در هواي آفتابي و به صورت روزانه بين 100-50 كيلوگرم كود گاوي ،2-1 كيلوگرم كود فسفاته و 500 گرم كود ازته را باهم مخلوط نموده و پس از 24 ساعت تخمير كاملاًصورت پذيرفته و پروتئين ميكروبي كه در بالاترين حد خود ميباشد مي‌توان به تخليه آن اقدام كرد .
عوامل موثر بر كوددهي : 1-بهترين درجه حرارت براي كوددهي 27 –22 درجه سانتيگراد است . 2-مناسبترين مقدار اكسيژن محلول 8-7 ميلي‌گرم در ليتر است . 3-PH بايد خنثي تا كمي قليايي باشد . 4- بهتر است كوددهي در دفعات زياد و مقدار كم و به صورت محلول انجام گيرد . 5-كف استخر بايد غيرقابل نفوذ باشد در غير اينصورت قسمت اعظم كود در اثر نفوذ آب از استخر خارج مي‌گردد . 6-از كوددهي در روزهاي ابري و باراني بايد پرهيز كرد زيرا مواد معدني مورد مصرف فيتوپلانكتونها قرار نگرفته و باعث تغييرات آب مي‌گردد . 7-ميزان مصرف كود گاوي حدود 100-80 كيلوگرم در روز آفتابي ، ميزان مصرف كود ازته 10-6 كيلوگرم در روز آفتابي و ميزان مصرف كود فسفاته5-3كيلوگرم در روز آفتابي است . كود سولفات آمونيوم را نيز به ميزان 5-2 كيلوگرم در هكتار براي كاهش P H مي‌توان بكار برد .
آهك دهي : آهك را به صورت سنگ‌آهك ، كلسيت ، دولوميت و آهك زنده مصرف مي‌كنند ( مصرف سنگ آهك دو برابر آهك زنده است ) . فوايد مصرف آهك : 1- با افزايش قليائيت و دي‌اكسيد كربن باعث افزايش فتوسنتز مي‌شود 2-غلظت مواد كلوئيدي ( گل‌آلودگي ) آب را كاهش داده و عمق نفوذ نور را بيشتر مي‌كند . 3- باعث افزايش فعاليت ميكروبي مي‌شود . 4-باعث نابودي انگلها و تعديل PH آب مي‌شود . 5- باعث افزايش كلسيم شده كه در رشد اسكلت موثر است . 6-سبب جلوگيري از رشد جلبكهاي مزاحم مي‌شود .
تشخيص زمان آهك دهي : 1- PH آب پايين‌تر از حد نرمال باشد .(اسيدي) 2-وقتي حاصلخيزي آب پايين است و در اثر كوددهي شكوفايي زيادي نداريم . 3-لجن استخر زياد است . 4-وجود بيماريها و انگلها .
ميزان مصرف آهك : بر حسب موقعيت جغرافيايي ، هدف كاربرد ، جنس خاك بستر ، شرايط آب و عوامل بيماريزا مقدار آهك دهي متغير است . در ابتداي دوره يك تن در هكتار و در طول دوره هر هفته 70-50 كيلوگرم در هكتار مورد نياز ميباشد . وبراي جلوگيري از رشد جلبك‌ها 300-200 كيلوكرم در هكتار چند نكته : 1. در استخرهايي كه رس كم و شن زياد دارند نبايد آهك زيادي به‌كار برد چون مواد آلي اين استخرها كم است و با تجزيه شدن آنها استخرها از اين نظر فقير مي‌شوند . 2. بهتر است بين مصرف كود فسفاته و آهك چند روز فاصله باشد . 3. آهك دهي بايد در جهت وزش باد و در هواي صاف و نور كافي و به طور يكنواخت صورت گيرد . 4. مي‌توان براي نابودي قارچها و انگلها و كاهش آمونياك آخور ماهي آمور را هر 15 روز يكبار با آهك ضدعفوني كرد .
هوادهي در مزارع پرورش ماهي گرمابي: زمان هوادهي
|
آمار
وب سایت:
