مارمالاد نوعی فرآوردهٔ کنسروی است که از میوه و شکر تهیه شده و معمولاً عاملی مانند ژلاتین برای ژله ای شدن به آن اضافه می‌کنند. در فرهنگ انگلیسی و آمریکایی، مارمالاد اغلب به نوعی کنسرو اطلاق می‌شود که از پرتقال یا سایر انواع مرکبات تهیه شده باشد.

برای تهیهٔ مارمالاد، معمولاً میوهٔ قاچ زده را به همراه پوست آن به مدت طولانی می‌پزند تا پوست میوه و گوشت آن کاملاً نرم شود. از این مارمالادها معمولاً به همراه نان تست برای صبحانه استفاده می‌کنند. مارمالادها بویژه مارمالاد پرتقالی انواع بسیار متنوعی دارند.

تاریخچه

این واژه اولین بار در سال ۱۴۸۰م به واژه نامهٔ کشور انگلستان وارد شد. اصل این واژه اسپانیایی است و به معنی کنسرو قابل نگهداری است که از میوه تهیه می‌شود.

رومیها از مردم یونان یاد گرفته بودند که اگر میوهٔ به را همراه با عسل به آرامی بپزند، مربایی سفت و خوبی حاصل می‌شود (البته آنها هنوز به وجود پکتین درون میوه که خود، سبب سفت شدن می‌شود پی نبرده بودند). مخلوط کردن میوه با عسل به این دلیل صورت می‌گرفت که بسیاری از انواع میوهٔ به، آن قدر سفت بودند که نمی‌شد بدون عسل آنها را مصرف نمود. در کتاب آشپزی مردمان رومی، دستورالعملی برای نگهداری از میوه وجود دارد که در آن، کل میوهٔ به (به همراه پوست و هسته) را همراه با ساقه و برگها داخل ظرفی که درون آن عسل رقیق شده قرار داشت می‌ریختند. به این مخلوط، ادویه هم اضافه نموده و آن را می‌جوشاندند. مارمالاد در قدیم به این صورت تهیه می‌شد.

تحول در تهیهٔ مارمالاد و استفاده از انواع میوه از جمله مرکبات برای درست کردن آن، از سدهٔ ۱۷ و آن هم از کشور انگلستان رایج شد. در کشورهای اروپایی، مارمالاد به کنسرو ژله‌ای مانند انواع میوه جات اطلاق می‌گردد.

کشور اسکاتلند، تاریخچه طولانی در پخت مارمالاد دارد. داستان از آنجا شروع شد که در دهه ۱۷۰۰م، یک کشتی اسپانیایی باری که پرتقال حمل می‌کرد، به دلیل طوفان در بندر داندی در اسکاتلند لنگر انداخت. یکی از خرده فروشهای داخل کشتی به نام جیمز کیلر، مقدار زیادی پرتقال از کشور انگلستان به قیمت ارزان خریداری نمود؛ اما زمانی که به شهر خود رسید هیچ کدام از مشتریانش حاضر نشدند که این پرتقالهای تلخ را خریداری نمایند. به همین دلیل، او این پرتقالها را به خانه نزد همسرش برد تا او از آنها کمپوت تهیه نماید. این نوع مارمالاد تهیه شده از پرتقال، بسیار مشهور شد و اعضای این خانواده به طور جدی تجارت تولید مارمالاد را پی گرفتند. در سال ۱۷۹۷م، آنها کارخانه مارمالاد را تأسیس نمودند. مارمالادهای آنها شامل تکه‌های بزرگی از پوست پرتقال هم می‌شد. این روش، هنوز هم در تهیهٔ مارمالادهای پرتقالی به کار می‌رود.در ایران این روش به صورت خاصی رونق گرفته است