مواد معدني

 همه ما تاکنون درباره ويتامين ها و نقش اساسي آنها در بدن بسيار شنيده ايم ؛ اما آيا به اندازه کافي درخصوص مواد معدني نيز آگاهي داريم؟ مواد معدني با ساختاري ساده ، در بسياري از فعاليت هاي متابوليک نقش دارند. اکثر آنها حاوي آنزيم هايي هستند که فعاليت هاي شيميايي بدن ما را تسريع مي کنند و موجب تنظيم و کنترل در بافتها، ماهيچه ها و دستگاه هاي بدن انسان ها و حيوانات مي شوند.

اهميت مواد معدني در طول ساليان اخير بيشتر مشخص شده است. مساله مورد توجه در سالهاي اخير اين بوده است که غذاهايي مانند ميوه ها، سبزيجات و غلاتي که ما امروزه مصرف مي کنيم ، با وجود اين که طبيعي هستند و در خاک رشد مي کنند، اما به اندازه کافي محتوي مواد معدني مورد نياز ما نيستند.

مواد معدني عناصر غير زنده اي هستند که به عنوان اجزاي ساختماني بافتها و سلولها به عنوان تسريع کننده فعاليتهاي شيميايي سلول و براي نگهداري و حفظ فضاي شيميايي سلول استفاده   مي شوند.

مواد معدني مانند ساير مواد مغذي بر زندگي، سلامت و بهبودي بعضي از بيماري ها مؤثر هستند. مواد معدني و ويتامين ها از دسته ريزمغذي ها هستند. يعني بدن حاوي مقدار اندكي از آنها است و به مقدار جزيي از آنها نياز دارد و لازم است از طريق غذا به بدن برسند. حدود چهار تا پنج درصد از وزن بدن را مواد معدني تشكيل مي دهند.

مواد غير ارگانيک مي باشند که به کمک ويتامين ها، آنزيم ها و هورمون ها عملکرد صحيح بدن را موجب مي گردند. مواد معدني ضروري براي بدن انسان ۲۰ نوع مي باشد.

مواد معدني را مي توان به 2 گروه کلي تقسيم کرد:

1- مواد معدني اصلي شامل: کلسيم ، فسفر، کلر، منيزيم ، پتاسيم ، سديم و سولفور.

2- مواد معدني اثرگذار از جمله: يد، آهن ، روي ، سلنيم ، فلورايد، مس ، منگنز و... که مقدار کمي از آنها براي سلامت موجودان زنده بسيار موثر است.

استخوان ها، دندان ها، ناخنها، پوست و مو براي ساخته شدن نياز به مواد معدني دارند. در ضمن اين گونه مواد با تاثير بر عملکرد بدن ، سيستم هاي بدن را کنترل کرده و انرژي توليد مي کنند.

در بدن ما 60 ماده معدني گوناگون مورد نياز است تا فعاليت ها طبيعي و متعادل باشد، سنتز DNA انجام شود، آنزيم ها موثر واقع شوند و سلولهاي پير و مرده با سلولهاي جوان جايگزين شوند.

جالب است بدانيد کمبود يکي از انواع مواد معدني به تنهايي مشکل ساز نيست و در بسياري از موارد ماده معدني ديگري مي تواند کمبود آن را برطرف کند.

شايد با خود بگوييد که در جهان امروز و اين دنياي ماشيني با انبوهي از مشکلات ، ديگر وقتي براي مصرف مناسب و به اندازه مواد معدني باقي نمي ماند.

اتفاقا استفاده مناسب از اين گونه مواد، کمک زيادي به ما مي کند؛ زيرا ما به بدن خود براي پرداختن به فعاليت هاي گوناگون روزمره نياز داريم و بايد با جذب کافي آنها از بروز مشکلات و بيماري براي خود و خانواده جلوگيري کنيم.

با کمبود مواد معدني ، برنامه ريزي سلولي در بدن به هم خورده و موجب انباشت سلولها در  ناحيه اي خاص و توليد غده يا سرطان مي شود.

بيماري هاي ديگري نظير بيماري قلبي ، فشار خون بالا، آب مرواريد، نابينايي تدريجي ، نقايص زمان تولد، کودکان بيش فعال ، ناتواني در يادگيري ، چاقي ، آرتريت و پوکي استخوان در افرادي که به اندازه کافي مواد معدني مصرف مي کنند وجود ندارد.

جالب است بدانيد نقش مواد معدني در سلامتي و خوش اندام بودن از نقش کالري ها مهمتر است. ويتامين ها و مواد معدني تعيين کننده جذب مواد نشاسته اي ، پروتئيني يا هيدرات هاي کربن هستند و اگر بدن ما با کمبود مواد معدني روبه رو شود، صرف نظر از اين که اين کمبود تا چه حدي کم و ميکروسکوپي است ، با درد، بيماري و کوتاهي عمر روبه رو مي شويم.

نکته حائز اهميت ديگر اين است که ما بايد از منابع تغذيه اي استفاده کنيم که از نظر کيفيت دارا بودن مواد معدني ، بسيار خوب باشد؛ يعني به گونه اي باشد که مواد معدني موجود در آن براحتي و سرعت جذب بدن شوند.

در حال حاضر که منابع طبيعي و در دسترس مواد معدني به اندازه کافي داراي اين ويژگي نيستند، توصيه مي شود که علاوه بر مصرف زياد ميوه و سبزيجات ، در پخت اين گونه مواد نيز دقت کرده و ترجيحا آنها را به صورت خام يا پخته و طبيعي مصرف کنيم.

در ضمن مکملهاي مواد معدني نيز منابع خوبي براي تامين اين گونه مواد هستند. سعي کنيد از کلسيم که در ساختار استخوان و دندان نقش اساسي دارد، سديم و پتاسيم که در تعادل مايعات بدن موثر هستند و آهن که حمل کننده اکسيژن در خون و تشکيل دهنده هموگلوبين است نيز بيشتر استفاده کنيد .

طبقه بندي عناصر معدني

عناصر معدني را براساس نسبت وفور در بافت ها مي توان چنين تقسيم بندي كرد:

1-عناصر معدني فراوان مقدار يا ماكروالمان ها كه به نسبت بيش از 005/0 درصد در بدن وجود دارند و روزانه بيش از 100 ميلي گرم از آنها مورد نياز است. مانند كلسيم و فسفر.

2-عناصر معدني كم مقدار يا ميكروالمان ها كه كمتر از 005/0 درصد وزن بدن را تشكيل       مي دهند. مانند آهن، روي و يد.

3-عناصري كه با وجود شركت بعضي از آنها در فعاليت بيولوژيك بدن، نمی توان آنها را به عنوان عناصر معدني ضروري قلمداد كرد. مثل واناديم و فلوئور.

4-عناصري كه تاكنون هيچ فعاليت بيولوژيكی براي آنها شناخته نشده است، ولي در بافت هاي بدن به مقادير كم يافت مي شوند. مانند طلا و سرب كه ممكن است بيشتر به واسطه آلودگي محيط به درون بافت هاي بدن راه يافته باشند.

بين ماكروالمان ها و ميكروالمان ها از نظر اهميت هيچ تفاوتي وجود ندارد.

مقياس اندازه گيري مواد معدني در مواد غذايي ميلي گرم mg يا ميكروگرم mg است. مواد معدني در تمام مواد غذايي به استثناي موادي كه بسيار تصفيه شده است، وجود دارند.

يكي از خواص مواد معدني اين است كه به يكديگر تبديل نمي شوند. PH محيط اطراف بر قابليت حل آنها مؤثر است. به عنوان مثال كلسيم و آهن در اسيدها محلول ترند تا در بازها. اين نكته در هضم و جذب آنها در معده و روده اهميت ويژه اي دارد.

مواد معدني انرژي توليد نمي كنند، اما در تمام مسير متابوليسم مواد مغذي زياد مقدار، ويتامين ها و حتي خودشان شركت دارند.

توزيع مواد معدني

مواد معدني عمدتاً در اسكلت و دندان ها وجود دارند. مقداري از آنها هم در مايعات خارج سلولي و داخل سلول هاي بدن وجود دارد.

نقش مواد معدنی در بدن

مواد معدني در ساختمان اسكلت بدن و دندان ها به كار رفته اند. آنها موجب فعاليت بسياري از آنزيم ها مي شوند. همچنین باعث حفظ تعادل اسيد و باز بدن و تحريك پذيري عصبي و عضلاني مي شوند و در پديده ی رشد به طور مستقيم (منيزيم، كلسيم، فسفر) يا غير مستقيم (يد و روي) مؤثرند.

معرفی مواد معدنی مختلف و مورد نیاز بدن انسان

مواد معدنی بعنوان عوامل مغذی در بدن نقش بسیار مهمی برعهده دارند .

نقش مواد معدنی در بدن :

۱- در ساختمان بافتهای بدن وجود دارند مانند کلسیم که در بافت استخوانی و پتاسیم که در اکثر بافتهای بدن یافت می شوند .

۲- در ساختمان هورمونها وجود دارند.

روی    

سلنيـوم

پتاسیم

فلور

فـسفـر

مـس

منگـنز

منيزيوم

وانـاديوم

کـروم

کلسيم

گوگرد

يد

آهن

روی

روي يك مادة معدني اصلي كمياب است كه بعد از آهن، بيشترين ميزان را در بدن داراست. روي به طور عمده در ماهيچه ها ذخيره مي شود، اما در سلولهاي خوني سفيد و قرمز، پردة شبكيه چشم، استخوانها، پوست، كليه ها، كبد و پانكراس نيز يافت مي شود. غدة پروستات در مردان نسبت به ساير اعضا، بيشترين مقدار روي را داراست.

بعضي از تحقيقات و مطالعات نشان دهندة مؤثرترين قرص هاي روي در جلوگيري و كاهش علايم سرماخوردگي بوده است. شما مي توانيد قرص هاي روي را به راحتي از داروخانه براي درمان سرماخوردگي بخريد.

وظایف روی در بدن :

۱- کمک به بهبود زخم ها

۲- کمک به رشد استخوانی

۳- درساختمان بسیاری از آنزیم های حیاتی بدن وجود دارد .

4- عملكرد آنزيمها

5- آنتي اكسيدان است

6- افزايش سيستم ايمني بدن

7- افزايش مقاومت بدن در برابر عفونت

8 - عملكرد پروستات

9- همانند سازي دي ان اي.

علائم کمبود :

شیوع ابتلا به کمبود روی بیشتر در سنین بلوغ در بین افرادی که رژیم های غذایی مفید برخوردارند و قسمت عمده غذای آنان از نانهای تخمیر شده تشکیل یافته دیده می شود . بی اشتهایی ، از دست دادن حس چشایی و بویایی ، تأخیر در رشد ، تأخیر در بهبودی زخم ها ، آسیب های پوستی و ریزش مو از جمله علائم کمبود روی در انسان می باشد .

منابع غذايي

ما 20 تا 40 درصد ميزان روي موجود در غذا را جذب مي كنيم. غذاهايي مانند گوشت قرمز، ماهي، مرغ و بوقلمون، آماده ترين شكل قابل دسترس روي قابل جذب هستند. روي موجود در سبزيجات كمتر براي بدن ما قابل دسترس است و فيبر سبزيجات به تنهايي ميزان روي را كه قابل جذب و استفاده است كمتر مي كند. محصولات لبني و تخم مرغ داراي ميزان نسبتاً خوبي روي هستند اما جذب روي از اين مواد مشكل تر است.

غذاهاي زير بهترين منبع قابل استفاده روي است:

صدف نرم تن(غني ترين منبع)، گوشت قرمز، ميگو، خرچنگ و ديگر ماهي هاي صدف، منابع ديگر روي كه كمتر قابل جذب است شامل لوبيا، نخود چشم سياه، سويا، بادام زميني غلات كامل، فيبرو، توفو، مخمر آبجو، سبزي پخته شده، قارچ، لوبيا سبز و دانه كدو است.

يد

فوائد:

در سوزاندن چربي‌ها در رژيم‌هاي لاغري و همچنين به رشد بدن كمك مي‌كند. به شما انرژي بيشتري داده و نشاط رواني شما را بهبود مي‌بخشد. در حفظ سلامت مو، ناخن، پوست و دندان‌ها موثر است.

عوارض كمبود:

باعث گواتر و كم كاري غدد تيروئيد مي‌گردد.

منابع طبيعي:

شامل: سبزيجاتي كه در خاك غني از يد روئيده شده، پياز و تمامي غذاهاي دريائي مي‌شود.

موانع جذب:

شامل نحوه به عمل آوردن غذاها و مواد تغذيه‌اي است در خاك نامناسب و فاقد يد عمل آورده شده باشند.

مكمل غذائي:

در فرمول‌هاي مولتي ويتامين‌ها و مواد معدني به ميزان 15% ميليگرم گنجانيده شده است.

استفاده بيش از ميزان: هيچ نوع مسموميت در مورد اين ماده معدني شناخته نشده است ولي مصرف بيش از 2 ميليگرم توصيه نمي‌شود.

توصيه شخصي:

اگر از نمك يد دار و كلم خام بيش از حد مصرف مي‌كنيد بدن شما به اندازه كافي يد جذب نمي‌كند.

سلنيـوم

سلنيوم يك مادة معدني كمياب است كه در خاك و غذا يافت ميشود. اين ماده يك ضد اكسيدان قوي است بنابراين از واكنش هاي شيميايي مضر كه در سلولهاي بدن اتفاق مي افتد، جلوگيري  مي كند. سلولهاي حمايت شده بهتر قادرند در مقابل بيماريهايي نظير بيماري قلبي، سرطان و اختلالات وابسته به سن از خود مقاومت نشان دهند.

بيشتر ما سلنيوم كافي از رژيم غذايي دريافت نمي كنيم. وقتي كه سطح سلنيوم بدن پايين باشد بيشتر در معرض خطر بيماريهاي مختلف هستيم زيرا سيستم ايمني بدن تنبل مي شود و مواد سمي در خون ساخته مي شود.

منابع غذايي

بيشتر سلنيوم مورد نياز شما از رژيم غذايي تأمين ميشود. مخمر آبجو و سبوس گندم. كبد، كره، ماهي و ماهي صدف، سير، غلات، تخم آفتابگردان و آجيل منابع خوبي از سلنيوم هستند. همچنين سلنيوم در يونجه، ريشة باباآدم، دانة رازيانه، جينسنگ، برگ تمشك و بومادران يافت مي شود.
وقتي غذاها به صورت فرآورده غذايي درآيند سلنيوم آنها از بين مي رود. شما بايد سعي كنيد انواع مختلفي از غذاها را به صورت اوليه طبيعي و نه فرآورده ها بخوريد. اين بدان معني است كه از غذاهاي كنسرو شده، فريز شده و آماده پرهيز كنيد.

پتاسیم

پتاسیم نیز یکی از مواد معدنی بسیارمهم در بدن می باشد .

پتاسیم چه وظایفی در بدن ایفا می کند ؟

- تحریک پذیری عصبی و عضلانی را کنترل و تنظیم می نماید.

- در آرامش عضله قلب مؤثر می باشد .

- تعادل مايعات بدن

علائم کمبود :

بدلیل فراوانی این ماده در منابع غذایی کمبود آن در انسان بسیار کم اتفاق می افتد . ولی در شرایط محرومیت غذایی نشانه های کمبود نیزدیده می شوند :

- ضعف عضلانی

- بی اشتهایی

- تحلیل دیواره قلب

منابع غذایی :

گوشت ، ماهی ، غلات ، میوه ( زردآلو ، موز ، پرتقال )و سبزیها (سیب زمینی ، گوجه فرنگی ، هویج و گل کلم)

فلور

فلور یک ماده معدنی مورد نیازبرای بدن می باشد . قسمت عمده این ماده در دندانها و استخوانها جایگزین شده است .

فلور برای بدن چه می کند ؟

فلور از نظر پیشگیری از پوسیدگی دندانها نقش مهمی بعهده دارد.

تکمیل رژیم غذایی با فلور در درمان پوسیدگی آسیب پذیر می گردند .

منابع غذایی فلور :

علاوه برآب آشامیدنی ، آبزیان و چای از مناسبترین منابع غذایی فلور می باشند .

فـسفـر

وظایف فسفر در بدن

- فسفر نیز مانند کلسیم از نظر تشکیل دندان و استخوانها لازم وضروری است .

- در سوخت و ساز انرژی در بدن و کلیه فعالیتهای بدنی از جمله عناصر حیاتی است .

- جذب وانتقال مواد مغذی را در بدن تسهیل می کند .

علائم کمبود :

کمبود این ماده بسیار کم اتفاق می افتد چراکه منابع غذایی آن فراوانند.

در صورت وقوع علائم آن عبارتند از : آهکی نشدن استخوان ، کم اشتهایی و خستگی
به غير از آب و غذا بدن انسان براي بقا نياز به ويتامين هاي مشخص و مواد معدني دارد. كلسيم و فسفر دو مادة معدني مهم در بدن انسان هستند كه با كمك همديگر دندان ها و استخوانها را مي سازند. فسفر 1 درصد كل وزن بدن را تشكيل مي دهد، بنابراين اگر فردي 150 پوند وزن داشته باشد يك و نيم پوند فسفر در بدن دارد.

بيشتر فسفر بدن (در حدود 85 درصد) در استخوانها و دندانها (جايي كه با كلسيم براي ساختن استخوان قويتر و سخت تر تركيب ميشود) وجود دارد. بقيه ی فسفر در سلول ها و بافتهاي ديگر وجود دارد. در كليه ها، فسفر از نظر تصفيه مهم است. فسفر همچنين به تعادل اسيد-باز درخون كمك مي كند. فسفر جريان انرژي در بدن را تنظيم كرده باعث كاهش درد عضلاني، بعد از يك كار سخت، مي شود. بدن شما براي رشد، نگهداري و ترميم همة بافتها و سلول هاي بدن و همچنين براي جذب ساير ويتامين ها و مواد معدني از جمله ويتامين «دي»، كلسيم، يد، منيزيوم و روي نياز به فسفر دارد.

منابع غذايي

گوشت قرمز و مرغ و بوقلمون حاوي مقادير چشمگيري فسفر هستند. منابع ديگر شامل شيرخشك و محصولات شير، پنير سفت، ماهي كنسرو شده، آجيل، تخم مرغ و نوشابه هاي سبك است.

مـس

یکی از مواد معدنی مورد نیاز برای بدن می باشد و در اکثر بافتها ذخیره می شود . وظایف اصلی و حیاتی مس کمک به تشکیل خون است . بنابراین یک عامل ضد کم خونی بشمار می رود.

علائم کمبود :

تاکنون در افراد بالغ مشاهده نگردیده است . لیکن در نوزادان نارس با علائم گوارشی و سپس کم خونی ظهور می نماید . البته زیادی آن هم روی کبد و کلیه و مغز اثرات سویی دارد .
مس فلزي است كه به ميزان كم مورد نياز بدن است. هر چند ميزان نياز بسيار كم است، مس يك ماده غذايي اساسي است كه به توليد هموگلوبين، جزء اصلي گلبول قرمز، كمك مي كند. علاوه بر اين در توليد انرژي و انواع كلاژن، بخش مهم استخوانها و بافتهاي هم بند، مؤثر است. مس به عملكرد مناسب سيستم عصبي و حفظ رشته هاي عصبي كمك مي كند.

ما همه اثرات مفيد مس را نمي شناسيم. تحقيقات نشان داده است كه مس سيستم ايمني را تقويت و علايم تورم مفصل و ساير التهابها و علايم آلرژي را كم مي كند. برخي افراد مبتلا به تورم مفصل النگو يا ساير تزيين هاي مسي مي پوشند تا دردشان را كم كند. در صورت ابتلا به تورم مفصل با پزشك معالج خود در خصوص مصرف مس مشورت كنيد.

مس در انواع غذاها وجود دارد. هر چند ميزان نياز بدن به مس بسيار كم است، احتمالاً بيشتر مردم آمريكا ميزان كافي مس در رژيم غذايي خود ندارند. با اين حال، تعداد بسيار كمي از افراد، مبتلا به كمبود مس درصدد ايجاد بيماري ميشود. بنابراين احتمالاً مصرف مكمل مس لازم نيست. ميزان مس غذا را مي توان با مصرف ماهي صدف و آجيل افزايش داد.

منابع غذايي

 مس در انواع منابع غذايي وجوددارد. بهترين منابع از اين قرار است:

* غذاهاي دريايي (به خصوص انواع ميگو و ماهي هاي صدف)

* گوشت احشا (نظير جگر، قلوه و دل)

* آجيل (نظير قرص كمر، فندق، مخلوط گردو، بادام، پسته)

* حبوبات (به خصوص عدس. لوبيا و بادام زميني)

* شكلات (شكلات بو داده، شيرين نشده يا نيمه شيرين، كاكائو)

* غلات (نظير پوسته سبوس، گندم خرد شده، سبوس كشمش)

* ميوه و سبزي (نظير ميزه هاي خشك، قارچ، گوجه فرنگي، سيب زميني، موز، انواع گريپ و آووكادو)

* ملاس

* فلفل سياه

منگـنز

منگنز فلزي است كه به طور گسترده اي در بافت هاي بدن گياهان و حيوانات وجود دارد. اين فلز يك مادة معدني كمياب ناميده مي شود زيرا به مقدار بسيار كم در بدن انسان يافت مي شود. بدن ما تقريباً حدود 20 ميلي گرم منگنز، به طور عمده در استخوان ها، ذخيره دارد. منگنز در تشكيل بافت همبند چربي و كلسترول، استخوان،‌عوامل انعقاد خون و پروتئين نقش دارد. اين ماده همچنين براي عملكرد طبيعي مغز ضروري است. منگنز جزئي از تركيب منگنز سوپر اكسيد ديسموآت (MnSaD) است. اين تركيب يك ضد اكسيدان است كه بدن را از مواد سمي حفظ مي كند. به دست آوردن مقدار كافي منگنز از رژيم غذايي، كار ساده اي است.

وظايف:

1- رشد استخوانها

2-  نقش در توليد هورمونهاي جنسي

3- عملكرد طبيعي سلولهاي بدن

4- متابوليسم كربوهيدراتها،چربيها و پروتئينها.

منابع غذايي

* آجيل (مخصوصاً گردو و بادام)

* سبوس گندم و همة غلات

* حبوبات تغيير نيافته

* برگ سبزيجات

* كبد

* كليه

* بادام زميني، لوبيا (از خانوادة نيامداران)

* ميوه هاي خشك

غلات به عمل آمده (تغيير يافته)، گوشت و محصولات خشك داراي ميزان خيلي كمي از منگنز هستند. غذاهاي تغيير شكل نيافته نظير نان غلات و حبوبات داراي ميزان زيادي منگنز هستند.

منيزيوم

در شرایط طبیعی در بدن افراد بالغ درحدود ۲۵ گرم منیزیم وجود دارد که قریب به ۷۰ درصد آن در استخوانها جای دارد .

وظایف منیزیم :

- در آرامش پذیری تحریکات عصبی و انقباضات عضلانی مؤثر است.

- از نظر تنظیم درجه حرارت بدن نقش مهمی بعهده دارد .

- دندانها را سالم تر نگه می دارد .

- از رسوب کلسیم در کلیه ها و کیسه صفرا جلوگیری می کند.

علائم کمبود :

افزایش تحریک پذیری عصبی و عضلانی ، تصلب شرایین ، اختلال دررفتار طبیعی و غم زدگی
منيزيم معدني براي قلب، عضله و كليه مهم و مفيد است. اين ماده قسمتي از دندان و استخوان شما را مي سازد. مهمتر از همه، اين ماده آنزيم ها را فعال مي كند، به شما انرژي مي دهد و به كاركردن بهتر بدن كمك مي كند. اين ماده همچنين استرس، افسردگي و بيخوابي را كاهش  مي دهد. ويتامين (ب6) به جذب منيزيوم مورد نياز كمك مي كند و با منيزيوم در بسياري از كارها همكاري مي كند. منيزيم در بسياري از غذاها قابل دسترس است. اگرچه بسياري از مردم در ايالات متحده منيزيم كافي از رژيم غذايي شان دريافت نمي كنند. قرص هاي مغذي تنها مي تواند به شما مقدار منيزيم دريافتي را نشان دهد. دانشمندان روشهاي مختلفي براي مشخص كردن ميزان منيزيم غذاهاي متفاوت پيدا كرده اند. علاوه بر اين بسياري از غذاها به طور كامل تجزيه نشده اند.

منابع غذايي

غني ترين منبع منيزيم شامل (TOFU)، آجيل (بادام، پسته، گردوي سياه، ...) تخم كدو، بادام زميني، برگ سبز سبزيجات، غلات، گندم، آرد سويا و ملاس ....

منابع خوب ديگر براي منيزيم آرد گندم، آرد جو، چغندر سبز، اسفناج، خرده گندم، حبوبات، جودوسر، موز، سيب زميني (با پوست)، پسته. همچنين مي توانيد منيزيم را از بسياري گياهان  گونه هاي علف ها و جلبك ها به دست آوريد براي مثال: جلبك آگار، گشنيز، شويد، دانه غلات، شاه پسند، خردل خشك، ريحان، پودر كاكائو، تخم رازيانه، مرزه، تخم زيره، تخم ترخون، تخم مرزنجوش و تخم خشخاش.

وانـاديوم

واناديوم يك عنصر معدني اصلي كمياب است. ميزان متفاوتي از اين ماده در خاك و در بسياري از غذاها وجود دارد. همچنين اين ماده در نتيجة سوختن نفت خام با محصولات آن در هواي تنفسي ما وجود دارد. در اواخر قرن اخير حدس زده شده است كه واناديوم در درمان بسياري از بيماريها مفيد باشد اما مصرف آن در مقادير زياد باعث مسموميت مي شود. واناديوم براي ايجاد و رشد دندان و استخوان ضروري است. تري گليسريد و كلسترول بالا در خون، تنظيم نبودن قند خون (براي مثال ديابت يا كاهش قند خون) و بيماريهاي كليوي و قلبي باعث كم شدن شديد واناديوم بدن مي شود. به هر حال اثرات ناشي از كمبود واناديوم در انسان مطالعه نشده است.

منابع غذايي

بهترين منبع واناديوم عبارت است گل آفتابگردان، گلرنگ (كاجيره)، ذرت و روغن زيتون،علف هفت بند، جودوسر، جعفري، برنج، لوبيا سبز، هويج، كاهو، فلفل و شويد تنها 5 درصد از واناديوم جذب بدن مي شود و بيشتر آن از طريق مدفوع دفع مي شود. مكمل هاي واناديوم در صورت نياز، كمياب هستند. خوردن هر كدام از غذاهاي نامبرده در بالا مخصوصاً روغن سبزيجات، ميزان كافي واناديوم را به بدن مي رساند. بعضي از متخصصين استفاده از مكمل هاي واناديوم را تا مشخص نشدن آثار آن بر بدن توصيه نمي كنند.

کـروم

كروم يك عنصر كمياب ضروري جهت انسان است. بدن براي استفاده از كروم بايد آن را به نوع فعال تبديل كند. عامل تحمل گلوكز يك نوع فعال شده كروم است كه از مخمر آبجو جدا شده است. عامل تحمل گلوكز به انسولين كمك مي كند تا گلوكز (قند خون) را از خون به داخل سلولها به منظور توليد انرژي بكشد. انسولين جهت سوخت و ساز كربوهيدرات، پروتئين و چربي بسيار اهميت دارد. اگر رژيم غذايي كروم كافي نداشته باشد، بر توانايي انسولين در آماده سازي اين مواد غذايي اثر مي گذارد.

منابع غذايي

مخمر آبجو، گوشتهاي ظريف (گوشتهاي آماده سازي شده)، پنيرها، نان گندم سبوس نگرفته، انواع ادويه و برخي سبوس ها و ملاس.

مخمر آبجو رشد كرده در خاك غني از كروم بهترين منبع غذايي كروم است. سبزي ها، ميوه ها و بيشتر غذاهاي تصفيه شده و آماده (بجز برخي گوشتهاي آماده شده كه غني از كروم است)، كروم كم دارد. آب لوله كشي سخت 70-1 درصد نياز روزانه كروم را تأمين مي كند. پخت و پز در ظروف استيل ميزان كروم غذا را افزايش مي دهد.

کلسيم

کلسیم یکی از مهمترین مواد معدنی است که در بدن وجود دارد و ۹۹ درصد آن در استخوانها و دندانها وجود دارد .

وظایف اصلی کلسیم در بدن

کلسیم علاوه بر شرکت در ساختمان دندان و استخوانها ، وظایف دیگری نیز بعهده دارد که مهمترین آنها عبارتند از :

- آهنگ و ریتم طبیعی ضربان قلب را تنظیم می کند .

- در انعقاد خون و تولید لخته دخالت می کند .

- تحریک پذیری عصبی و عضلانی را تنظیم و کنترل می نماید.

علائم کمبود کلسیم :

- نرمی استخوان (به شکل پرانتزی شدن پاها یا پوکی استخوان یا کاهش غلظت کلسیم خون )

- افزایش تحریک پذیری عصبی و عضلانی

كلسيم يك ماده معدني مهم جهت تقويت استخوانها و دندانهاست. علاوه بر اين به عملكرد دست قلب، اعصاب، عضلات و ساير سيستمهاي بدن كمك مي كند. شير و لبنيات، نظير پنير و ماست از غني ترين غذاهاي حاوي كلسيم است. علاوه بر اين كلسيم در پسته و فندق و بادام، سبزي هاي داراي برگ سبز و آب پرتقال تقويت شده با كلسيم وجود دارد. ويتامين هاي آ،سي، دي و اي به جذب و استفاده كلسيم غذاها كمك مي كند. استرس و ورزش نكردن تعادل كلسيم را بهم مي زند. بيشتر مردم آمريكا به خصوص زنان كلسيم كافي در رژيم غذايي ندارند.

منابع غذايي

غني ترين منابع كلسيم عبارت است از انواع پنير، آرد سويا- گندم، و رنين
ساير منابع غني كلسيم شامل بادام، گل كلم، كلم پيچ، خاويار، قاصدك، شلغم، كلم، خردل، كاله، فندق، بستني، شير، ميگو، ساردين، آرد لوبياي روغني (ژاپني) و ماست است.

همچنين كلسيم را مي توان از بسياري از گياهان، ترشي ها، جلبك هاي آبي (نظير ريحان، جعفري فرنگي، دارچين، شوید، رازيانه، شنبليله، جينسنگ يا عشقه، فلفل استراليايي، كلپ، آويشن، پونه كوهي، جعفري، دانه خشخاش، مريم گلي و مرزه تهيه كرد.

گوگرد (سولفور)

گوگرد (سولفور) يك مادة‌معدني است كه به طور طبيعي در نزديكي چشمه هاي آب داغ و دهانة كوههاي آتشفشاني يافت مي شود. بوي «تخم مرغ فاسد شده» گوگرد ناشي از گاز دي اكسيد گوگرد است كه در هوا پخش مي شود. از زمان هاي قديم گوگرد به عنوان دارو استفاه مي شده و در هر سلول از بدن وجود دارد. گوگرد در ساختمان سه اسيد آمينه شركت مي كند (اتصال اسيد آمينه ها به همديگر باعث تشكيل پروتئين مي شود). تقريباً 25/0 درصد وزن بدن از گوگرد تشكيل شده است. بيشتر غلظت اين ماده در كراتين (كه به موها، ناخن و پوست شما استحكام مي دهد) موجود است. اين ماده به نام « مادة معدني زيباي طبيعي» خوانده مي شود زيرا بدن شما براي تهيه «كلاژن» (كه باعث حالت ارتجاعي پوست و ظاهر جوان شما مي شود) نياز به گوگرد دارد.
گوگرد به طور عمده براي تخفيف قرمزي و بثورات خارش دار بيماريهايي نظير «اگزما» و    «دياپر راش» (بثورات ناشي از بستن كهنه در بچه ها) مصرف مي شود. گوگرد همچنين بدن را در مقابل سموم محيط حفظ مي كند. علاوه بر اين افرادي كه دچار ورم مفاصل هستند مي توانند با حمام گرفتن در چشمه هاي آب داغ حاوي گوگرد، درد خود را تكسين بخشند.

منابع غذايي

شكل عنصر معدني گوگرد در حنجره هاي نزديك به چشمه هاي آب داغ و آتشفشان ها ديده    مي شود. فرم قابل استفاده براي بدن درغذاهاي غني از پروتئين نظير گوشت، گوشت ماهيچه، بوقلمون و مرغ، ماهي، تخم مرغ، لوبياي خشك پخته شده و نخود، شير و محصولات به دست آمده از شير يافت مي شود. ديگر منابع خوب براي گوگرد شامل سير، پياز، كلم پيچ، مارچوبه و سبوس گندم است.

آهن

فوائد:

به رشد بدن كمك كرده و مقاومت بدن را در برابر بيماري‌ها تقويت مي‌كند. از خستگي جلوگيري مي‌نمايد و كم خوني ناشي از كمبود آهن را معالجه مي‌كند همچنين رنگ پوست را به حالت طبيعي بر مي‌گرداند.

وظايف:

حمل و نقل اكسيژن در گلبولهاي قرمز خون-عملكرد صحيح آنزيمها- تقويت سيستم ايمني بدن.

عوارض كمبود:

باعث كم خوني مي‌گردد.

 منابع طبيعي:

دل، جگر، قلوه، هلوي خشك، گوشت قرمز، زرده تخم‌مرغ، صدف، بادام‌ها، لوبياها، مارچوبه، ملاس‌ها و غذاي تهيه شده از جو مي‌باشند.

موانع جذب:

فسفر، پروتئين موجود در تخم مرغ و فيتات موجود در گندم كامل تخمير نشده، قابليت استفاده آهن در بدن را كم مي كند.

مكمل غذايي:

بهترين و قابل جذب‌ترين نوع آهن، پروتئين، هيدروليزه و كليت شده مي‌باشد اين نوع آهن سريع جذب مي‌شود و ايجاد يبوست نمي‌كند.

استفاده بيش از ميزان:

مقادير بالا براي كودكان خطرناك است. افرادي كه مبتلا به اختلال متابولسيم آهن با علت نامعلوم مي‌باشند چنانچه بيش از حد آهن استفاده نمايند به طور ژنتيكي در معرض خطر هستند.

توصيه شخصي:

 اگر شما زن هستيد و نياز به مكمل آهن داريد توصيه مي‌شود از مكمل آهن كليت شده يا هموگلوبين آهن استفاده نمائيد. استفاده زياد از چاي و قهوه مانع جذب آهن در بدن مي‌شود